HOME
 
TROPIE

......................................

Redaktir xStP
( 601 918 322 )

Genealogia genetyczna
Ba³tos³owian, S³owian i Polaków
..................................

Trzy ¼ród³a ludno¶ci polskiej miêdzy
Odr± a Bugiem, miêdzy Ba³tykiem a Karpatami i Sudetami

Ostatnia aktualizacja
tej strony
.............................

 13 cze 23

Strona utworzona 28.11.2022,
 Ostatnia aktualizacja 12.06.2023
Kolejna aktualizacja wnet (stp)

Genealogia genetyczna
Ba³tos³owian, S³owian i Polaków
1) z trzech praojczyzn genetycznych klastrów
Ba³tos³owian, Indoeuropejczyków i 'Staroeuropejczyków'
2) w archeologicznych kulturach i genetycznych rodach ojcowskich
postsznurowej (Ch-V), mierzanowickiej, trzcinieckiej, ³u¿yckiej i pomorskiej

 

Wstêp
Próbne
do¶wiadczenia grupy amatorów genealogii genetycznej

Uwaga. Amator (od ³ac. amo - mi³owaæ) to mi³o¶nik zaanga¿owany w poszukiwanie solidnej wiedzy, nauki i tworzenia
i to niezale¿nie od posiadanych dyplomów; w USA nazywany jest citizen scientist; wiêc nie nale¿y ³±czyæ amatorów z amatorszczyzn±, jak± siê niekiedy obserwuje nawet u niektórych utytu³owanych akademików

Trzy próbne  genomy dla Polski - jakby prorocze

Otó¿ przed laty grupa amatorów genealogii genetycznej próbowa³a odkryæ jaki¶ genom cz³owieka z regionów Polski, który by³by wyra¼nie ojcowskim dla wiêkszo¶ci  ludzi naszego kraju. Takiego nie znaleziono. Wybija³y siê jednak,  niektóre, których ¶lady znajduj± siê dzi¶ w genomach zw³aszcza Polaków. Przede wszystkim dwa genomy z epoki pó¼nego br±zu (zob. obok w tabelce).

Pierwszy to genom cz³owieka z Turlojiske  na pograniczu Litwy z Polsk± (Allentoft 2015; symbol RISE598, haplogrupa R1a), którego komponenty (sk³adniki) ujawniaj± siê w genomach wiêkszo¶ci Polaków,  g³ównie w pó³nocno-wschodniej Polsce,

Drugi to genom cz³owieka z Ludas (Wêgrzy) z kultury Kyjatice na S³owacji (symbol BR2, haplogrupa J1a), którego komponenty w badaniu Cassidy okaza³y siê na wykresie w genomach zw³aszcza Polaków, ale najwyra¼niej w po³udniowowschodniej Polsce.

Wskazywano jeszcze trzeci genom, jakby bardziej dla zachodnich dzielnic Polski, z kultury unietyckiej z Przec³awic ko³o Wroc³awia (Allentoft 2015, symbol RISE150, haplogrupa R1a), zastêpowany pó¼niej genomem cz³owieka kultury ³u¿yckiej z Halberstadt w Niemczech (Haak 2015, I0099, hg. R1a). Ten podzia³ jakby trzycz³onowy i brak genomicznej jednolito¶ci Polski razi³ poszukiwaczy, choæ w koñcu jednak okaza³ siê... jakby proroczy.

Tymczasem, jakby na zapotrzebowanie tym poszukiwaczom jednolito¶ci, w 2021 r. E. Kaja i zesp., opublikowa³a pracê "The Thousand Polish Genomes...", opracowan± na materiale ponad 1000 polskich genomów, choæ pobranych dla celów medycznych i g³ównie w o¶rodkach miejskich i bez udzia³u próbek od naszych s±siadów wschodnich z rodu Ba³tos³owian, a wiêc w genetyce wyra¼nie ma³o  reprezentatywnych. W badaniach populacyjnych jednak sprawnie   wykaza³y upragnion± jednolito¶æ genetyczn± Polaków miêdzy sob±, europejskie i indoeuropejskie ich pochodzenie oraz biologiczn± zwarto¶æ na tle genomów innych krajów.

Natomiast w czerwcu 2022 roku Edmund Gilbert z zespo³em

wyda³ populacyjnie i genealogicznie opracowany materia³ 5500 próbek ze wszystkich krajów Europy zgromadzony w Brytyjskim Banku Biogenetycznym (w skrócie UKBB lub BBB). Dziêki zastosowaniu algorytmu Leiden genomy zosta³y podzielone na genomowe populacje zwane Leiden-klastry. U³atwiaj± one wybranie tego, co dotyczy populacji genetycznej Polskiego kraju wy³±cznie lub w powi±zaniu z innymi krajami Europy. Ukazuj± one, jak siê przekonujemy, ogólnie nieznan±, ale w ¶rodowisku polskich citizen scientists ju¿ jaki¶ czas temu sygnalizowan± i teraz potwierdzon±, wzglêdn± zwarto¶æ genetyczn± naszego spo³eczeñstwa: jego  z³o¿ono¶æ, a zarazem jedno¶æ oraz brak praktyki izolacjonizmu naszych przodków. Praca Gilberta. potwierdza nam i opisuje tê trójdzielno¶æ wspólnoty genetycznej ludno¶ci polskiej. U³atwia nam ona tak¿e dokonanie kolejnych spostrze¿eñ i sformu³owanie bardziej pe³nego obrazu genezy ludno¶ci polskiej w otoczeniu innych spo³eczno¶ci europejskich.
.....................................................................................   ............................................................................................
 

xStP

1.
Autosomalne klastry Leidena
 

 o formacji Ba³tos³owian, S³owian i Polaków
z trzech praojczyzn genetycznych klastrów:
Ba³tos³owian, Indoeuropejczyków i tzw. Staroeuropejczyków?

 

STRESZCZENIE
Zamieszka³e w granicach Polski populacje wystêpuj± w brytyjskim Biobanku g³ównie jako dwa polskie urodzonych w Polsce  i rdzennie polskie 'klastry Leiden', trzeci raczej regionalnie polski oraz cztery jakby lu¼no w¶ród nich obecne.

Pierwsza populacja - to po prostu klaster Poland, czyli Polska, lecz bardziej pó³nocna, zwi±zana z praojczyzn± Ba³tów ('£otwa i Litwa'); pe³ni³a rolê jakby ³±cznika miêdzy przykarpack± praojczyzn± Indoeuropejczyków, a praojczyzn± Ba³tów; swoimi komponentami  podzieli³a siê najwiêcej i z pe³n± wzajemno¶ci± z klastrem karpackim, poza tym z mniejsza wzajemno¶ci± z klastrem Rosji i Ba³tów, a tak¿e ¦rodkowodunajskim i obydwoma Pó³nocnoba³kañskimi.

Druga populacja - to klaster CE-Eu-1, czyli ¶rodkowowschodniej Europy, ale bardziej wschodni, nazwijmy go karpackim bezpo¶rednio zwi±zany zapewne z obecnie wskazywan± w Polsce Po³udniowej praojczyzn± Indoeuropejczyków; klaster ten da³, i to z wzajemno¶ci±, znaczny wk³ad genetyczny do ekspansji klastra Poland/Polska.
Trzecia populacja - to klaster CE-Eu-2, czyli ¶rodkowowschodniej Europy, ale bardziej zachodni, zwany ¶rodkowodunajskim, z pochodzenia zapewne staroeuropejskiego; w Polsce Po³udniowo-Zachodniej reprezentuje go grupa dolno¶l±ska; otrzyma³ genetyczny wk³ad od obydwóch klastrów polskich: Poland/Polska i Karpaty.
Te trzy klastry udziela³y swoich komponentów (choæ bez wzajemno¶ci) tak¿e klastrom pó³nocnoba³kañskim i klastrowi Mixed European czyli mieszañcom ¯ydów aszkenazyjskich.   Klastry Leiden na ziemiach polskich, w sumie siedem, stanowi± polsk± jedno¶æ genetyczn±, scalon± klastrami Poland i Karpaty CE-Eu-1
W sumie,
Klaster 'Polska'/Poland, wydatnie zasilony dop³ywem genów od klastra karpackiego (CE-Eu-1), sta³ siê ¼ród³em przewa¿aj±cego przep³ywu genów do klastrów/populacji ca³ej Europy ¦rodkowo-Wschodniej, tj. do Ba³tów, Ukrainy, Rosji z Bia³orusi±,  ¶rodkowodunajskiego z Niemcami oraz  dwóch ba³kañskich: pó³nocno-wschodniego i pó³nocno-zachodniego; w ten sposób staj±c siê po czê¶ci jakby praojczyzn± dla wszystkich krajów Europy ¦rodkowo-Wschodniej. (Updt 17/12/22)

 

Co ukazuje tabela genetycznych klastrów Leiden,
czyli populacji ludno¶ci Europy, owoc algorytmu Uniwersytetu Leiden (Belgia),

w opracowaniu E. Gilberta i zesp.2022;   https://www.pnas.org/doi/pdf/10.1073/pnas.2119281119

(klinkni aby powiêkszyæ)

http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/images/leidenclusters-vs-birthcountry2.jpg

(kliknij tabelê, ab j± powiêkszyæ)

(wed³ug tabeli z algorytmu Uniwersytetu Leiden, w opracowaniu E. Gilberta i zesp.2022)

 

Na dole tabeli w linii poziomej (X), 
podano nazwy 48 krajów Europy jako miejsca urodzenia dawców badanych próbek.
Kraje te pogrupowano wed³ug regionów geograficznych; ich nazwy na górze tabeli; interesuje nas g³ównie C Europe.
W³a¶nie w regionie C-Europe  znajduje siê Polska/Poland i próbki urodzonych w Polsce.

Po lewej, w linii pionowej (Y)
tabela podaje nazwy 41 klastrów Leiden, czyli genetycznych populacji wy³onionych w algorytmie Uniwersytetu Leiden czyli Lovanium w Belgii, wykazuj±cych bliskie  pokrewieñstwo genetyczne. Klastry te zosta³y pogrupowane w oddzielonych przerywanymi lub kropkowanymi liniami  spokrewnionych pasmach.

Wewn±trz tabeli
widoczne s± rozproszone w krajach Europy liczby próbek danego klastra, znajduj±cych siê Brytyjskim Biobanku (symbole BBB albo UKBB)); ich kolory za¶ wyra¿aj± procentowy ich udzia³ w komplecie próbek danego kraju.

Klastry polskie
Powy¿ej ¶rodka tabeli w dwóch populacjach genetycznych Europy ¦rodkowej, CE-Eu-1 i Ce-Eu-2, czyli klastra bardziej wschodniego (1) i bardziej zachodniego (2) i kolejnego, Poland czyli Polski bardziej pó³nocnej, znajduje siê w grupie Ba³tos³owian interesuj±cy nas klaster samych Ba³tów, £otwa i Litwa, i w koñcu klaster Rosjan. Wspomnienia wymaga tak¿e pominiêta, pojedyncza na dole próbka z klastra Irl-Szk.3 oraz na samej górze Mixed European, czyli zasadniczo mieszañców polsko-¿ydowskich, z ¯ydów aszkenazyjskich.

 Razem - 300 próbek urodzonych w Polsce w Brytyjskim Banku Biogenetycznym na 5,500 wszystkich przez Golberta  opracowanych.
...
Ka¿dy z obecnych w Polsce klastrów, urodzonych w Polsce lub poza ni±, kolejno omówimy

 

 

Klastry, czyli populacje genetyczne urodzonych w Polsce

1) Klaster Poland - ogólnopolski, ale bardziej ni¿owy i pó³nocnopolski, to na Mapie cieplnej spo¶ród urodzonych w Polsce zapewne najbardziej, obok CE-Eu-1, podstawowy w ramach klasterów/populacji Polski; reprezentuje go 146 haplotypów bardziej z Polski Pó³nocnej, zwi±zanych z grup± klastrów ba³tyjskich pierwotnych ('Latvia & Lithuania'), a teraz ba³tos³owiañskich. Klaster pó³nocnopolski obok znacznego i wzajemnego udzia³u genetycznego w po³udniowo-wschodniopolskim klastrze CE-Eu-1 ma swoje próbki w klastrach na terenie Niemiec 4, Czech 1 i Austrii 2,  na Ukrainie 18, w Rosji 8, na Bia³orusi 1 i na £otwie 1 (W sumie w klastrze Poland/Polska 181 próbek w Brytyjskim Biobanku)
 

2) Klaster CE-Eu-1, ¶rodkowo-wschodniej Europy, bardziej wschodni, czyli karpacki;  w Polsce ogólnopolski, ale bardziej  po³udniowo-wschodni, przykarpacki.
W pasemku pionowym kraju urodzenia "Poland", niemal na ¶rodku tabeli widzimy liczbê 32; to próbki z klastra  CE-Eu-1, t.j. Europa ¦rodkowa, bardziej wschodnia. Nazwijmy go klastrem karpackim. Wykazuje jednak wektor ze wschodu na zachód.  Jego kolebk± na pewno Polska Po³udniowo-Wschodnia (mia³ wzajemny bliski kontakt z polskim klastrem Poland). Poza Polsk± próbki (haplotypy) tego klastra znajduj± siê licznie na S³owacji 24, na Wêgrzech 31, w Niemczech (raczej wschodnich) 9, Czechach 43, Austrii 10, Ukrainie (zapewne przykarpackiej) 5. Poza tym w Rosji 2, Czarnogórze 2, Rumunii 3 i Chorwacji 1; nadto pojedyncze próbki znaleziono w¶ród krajów germañskich i celtyckich razem 7 (a w ca³ym klastrze czyli w populacji karpackiej - 169 próbek w Brytyjskim Biobanku).
Klaster karpacki w Polsce Po³udniowo-Wschodniej i w ca³o¶ci reprezentuje zapewne, wed³ug ostro¿nej sugestii A. Linderholm i innych faktów, ojczyznê Praindoeuropejczyków i jej potomków.


Bliskim krewniakiem klastra karpackiego CE-Eu-1 jest klaster ¶rodkowodunajski CE-Eu-2; miêdzy nimi odleg³o¶æ Fst=0,00011. A czym siê one ró¿ni±? G³ównie odleg³o¶ciami do innych klastrów. Np. do klastra Polska odpowiednio  0,00034 i 0,0078 albo do klastra £otwa-Litwa 0.00180 i 0,00247, podczas gdy do klastra Szwajcaria odwrotnie 0,00114 i 0,00061 albo do klastra Belgia-Francja 0,0110 i 0,00061 itp., a wiêc ró¿nice odleg³o¶ci wyra¼ne. Klastrowi karpackiemu zdecydowanie bli¿ej do grupy klastrów ba³tyjskich, a klastrowi ¶rodkowodunajskiemu zdecydowanie bli¿ej do grup klastrów zachodnich.

Zobacz i porównaj wszystkie odleg³o¶ci:
http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/Europa_Srodkowo-Wschodnia_klastry_Fst.pdf

Rodzi siê pytanie, czy pocz±tek tego zró¿nicowania w regionie karpackim, gdzie rozesz³y siê dwa blisko spokrewnione klastry: karpacki i ¶rodkowodunajski, pierwszy bli¿szy grupie ba³tyckiej, satemowej, drugi bli¿szy klastrom grup zachodnich, kentumowych, nie jest ¶wiadectwem zró¿nicowania siê dialektów satemowego i kentumowego w³a¶nie w tym regionie?


3) Klaster CE-Eu-2, ¶rodkowo-wschodniej Europy, ale bardziej zachodni, g³ównie ¶rodkowodunajski. wywodz±cy siê zapewne z ludno¶ci staroeuropejskiej w rejonie ¶rodkowego Dunaju. Kolejno na mapie w pionie Poland  kraju urodzenia widzimy 8 próbek tego klastra, zapewne z Polski Po³udniowo-Zachodniej i z pochodzenia zapewne staroeuropejskiego.
Najliczniej ¶rodkowodunajski klaster wystêpuje w Austrii (102 próbki), mniej w Czechach 60, na S³owacji 5, na Wêgrzech 45, w Niemczech 29, w innych krajach germañskich i celtyckich w sumie 20, w  Szwajcarii 4, w Francji 3,  na S³owenii 8, w Italii 5, w Pn. Macedonii 7, w Bu³garii 11, w Bo¶ni 1 i w  Rosji 2.
W sumie w ca³ym wielkim klastrze ¶rodkowodynajskim 293 próbek z brytyjskiego BB.

Klaster ¶rodkowodunajski wykazuje znaczne zwi±zki z pó³nocnoba³kañskimi klastrami NW i NE. Ba³kany Pó³nocno-Wschodnie to przede wszystkim Bu³garia i Rumunia. A Ba³kany Pó³nocno-Zachodnie to przede wszystkim Serbia, Bo¶nia i Hercegowina oraz Chorwacja, wykazuj±ce wektor wschodnio-zachodni, jakby  ku populacji ¶rodkowodunajskiej w Austrii i dalej.

 

4) Klaster Latvia & Lithuania, to klastry rdzennie ba³tyckie,

Czwarta, choæ ma³a grupa urodzonych w Polsce, 6 haplotypów,  nale¿y ju¿ dok³adnie do rdzennie ba³tyckiego klastra £otwa-Litwa. Jest on ponadto w potomkach oddzielnie na £otwie 42 i £itwie 61, a tak¿e na Bia³orusi 1, Estonii 2, w Rosji 7 i Ukrainie 2, w Austrii 1, Niemcy 4 oraz pojedyncze próbki w Szwajcarii, Danii i na Wyspach (razem oko³o 130 próbek w Brytyjskim Biobanku).
 

5) Klaster Russia, czyli rosyjski (zachodnio-¶rodkowo-po³udniowy)
W grupie trzech ba³tos³owiañskich klastrów (Poland, Latvia i Russia) oddzielnie wystêpuje na naszym terenie jedna próbka klastra Rosji. W Rosji, jako kraju urodzenia, wystêpuje takich 107. Poza Rosj±, na Ukrainie 30, na £otwie 8, na Litwie 6, na Bia³orusi 2, Estonii 2, a nadto po jednej w  Czechach, Niemczech, Finlandii i Anglii (zob. komentarza ni¿ej)

 

6) Klaster N.Ireland & Scotlnad-3 czyli pó³nocny irlandzko-szkocki-3 w dolnej partii mapy cieplnej - to tylko jeden haplotyp jako samotny ¶wiadek dawnej obecno¶ci na polskich ziemiach ludzi kultury lateñskiej - puchowskiej ze S³owacji albo wcze¶niejszych Kotynów z regionu Moraw.

 

7) Klaster Mixed European, czyli ¯ydzi aszkenazyjscy

Sze¶æ genomów z Polski zosta³o dopisanych z klastra Mixed European na górnym obrze¿u mapy. Podobne, w rozmaitych ilo¶ciach, zidentyfikowano w¶ród genomów innych krajów Europy; najwiêcej z Belgii 10, Czech 12 i Niemiec 19 - w sumie 145 próbek w Brytyjskim Biobanku. Wed³ug analizy Gilberta - to genomy raczej ¯ydów aszkenazyjskich. Dwa z nich s± zauwa¿alne tu na mapie PCA Poland, w dolnej czê¶ci obrazu.

Uwaga.
1.Na powy¿szej mapie cieplnej Klastrów Leiden widaæ szansê rozstrzygniêcia sporu, co by³o na pocz±tku: Ba³tos³owianie, czy osobno Ba³towie i S³owianie. Otó¿ w pa¶mie klastra Ba³tów nie widzimy Czechów ani S³owaków. Oznacza to, ¿e pierwsza grupa S³owian czy (Proto)S³owian), ojcowska R1a, która oko³o po³owy III tysi±clecia przed Chr. dotar³a do Kotliny Karpackiej i na Morawy z Polski Po³udniowo-Wschodniej, nie mia³a komponentu ba³tyckiego. Widocznie dopiero klaster Poland czyli Polska ta bardziej pó³nocna, przejê³a po¶rednictwo genetyczne i etniczne miêdzy indoeuropejskimi (Proto)S³owianami a indoeuropeizuj±cymi siê Ba³tami (kierunek tego oddzia³ywania - do uzgodnienia w dalszych badaniach).
 

2.Na sprawne oko czeka dolna po³owa mapy cieplnej Leiden-Cluster. Porównanie klastrów Cypru i Niemiec (i kilku pokrewnych krajów) jest jednoznaczne. Czy¿by kiedy¶ na Cyprze, jako w ma³ej ojczy¼nie, kszta³towa³ siê etnos germañski, którego g³ównym przedstawicielem s± dzi¶ Niemcy? Z terenie Niemiec uderza w oczy tak¿e wielka liczba i to rozmaitych, i ró¿nego pochodzenia klastrów (oko³o 30); a panowa³ tam kiedy¶ duch... rasistowski!

 

 

Klastry Europy jako ¼ród³a komponentów
dla klastrów Polski jako celów/odbiorców, i odwrotnie
 - na mapie cieplnej, Gilbert et al. 2022, Suppl.Fig.4.3)

 

Mamy to, na co czekali¶my?
O pochodzeniu populacji polskich.

Klastry ¼ród³owe dla polskich klastrów  - na linii pionowej (Y)

Klastry docelowe, polskie, jako odbiorcy genomów lub tylko komponentów genetycznych - na linii poziomej (X)
komu dana populacja przekaza³a genomy jako populacja ¼ród³owa (source)
i co wziê³a, bêd±c tak¿e populacj± celow± (target)?

 

a) Poland /Polska bardziej pó³nocna, choæ ten klaster wywodzi siê zapewne z praojczyzny ba³tyjskiej, du¿y wk³ad genetyczny otrzyma³ od karpackiego klastra CE-1, ze znaczn± dla niego wzajemno¶ci±. Najwiêcej klaster Poland/Polska przekaza³ emanuj±cych z polskich ziem genów, m.in. LZTFL1, wschodnim s±siadom i zachodniej Rosji (st±d rosyjskie: "Podrap Rosjanina, znajdziesz Polaka", O.Ba³anowski, 2008), a od niej za¶ bior±c wyra¼nie mniej. Poland nadto przekaza³a ¶rednio, ale na równi trzem populacjom: CE-Eu-2 czyli ¶rodkowodunajskiej,  NE Balkans czyli zapewne Mo³dawii, Rumunii i Bu³garii,  NW Balkans czyli zapewne Serbii i Chorwacji - ale raczej bez wzajemno¶ci z ich strony. Poland/Polska do¶æ du¿o da³a tak¿e Ba³tom czyli Litwie i £otwie, dostaj±c od nich raczej mniej. Wyra¼nie przekaza³a tak¿e dla Mixed European, czyli Europejskim Mieszañcom, tj. ¬ydom, nie otrzymuj±c wzajemnie nic, co jest zreszt± potwierdzeniem znanego ich izolacjonizmu kulturowego i spo³ecznego, wiêc i biologicznego wzglêdem innych populacji. W sumie Poland/Polska okaza³a znaczn± ekspansywno¶æ genetyczn± na zewn±trz, przewa¿aj±c± nad asymilacj± komponentów z zewn±trz. z wyj±tkiem nieco przewa¿aj±cego do niej wp³ywu od grupy karpackiej.
b) CE-Eu-1 czyli klaster Karpacki z Polski Po³udniowo-Wschodniej (z Ukrain± Zachodni±) przekaza³ du¿o Polsce bardziej pó³nocnej, tj. Poland, a od niej raczej nieco mniej; do¶æ du¿o przekaza³ klastrowi ¶rodkowodunajskiemu CE-2, dostaj±c od niego chyba trochê mniej; niewiele za¶ przekaza³ pó³nocno-wschodnioba³kañskiemu, bior±c od niego jeszcze mniej; i wreszcie przekaza³ ¯ydom, ale bez ¿adnej wzajemno¶ci.
c) Ce-Eu-2, czyli g³ównie klaster ¶rodkowodunajski (z zasiêgiem polskim zapewne  po³udniowo-zachodnim) przekaza³ grupie CE-Eu-1 czyli Karpackiemu do¶æ du¿o genomów, choæ ten z wiêksz± wzajemno¶ci±; niewiele przekaza³ pó³nocno-wschodnim Ba³kanom i jeszcze mniej od nich otrzymuj±c; niewiele Italii i z tak± sam± wzajemno¶ci±; niewiele ¯ydom i bez wzajemno¶ci; trochê Szwajcarii z podobn± wzajemno¶ci±, ale najmniej Belgii i Danii i prawie bez wzajemno¶ci, ale to ju¿ nie nasze peryferie.

d) Latvia i Lithuania, czyli Ba³towie, przekazali Polsce ma³o, choæ Polska z wiêksz± wzajemno¶ci±; trochê wiêcej dali Rosji, choæ ta z du¿± wzajemno¶ci±; natomiast Finlandii i Skandynawii trochê, chocia¿ bez ich wzajemno¶ci, a nadto ¶ladowo ¯ydom.

e) Rosja na mapie cieplnej otrzymuj±c du¿o od Polski (ba³tyckiej), wyra¼nie mniej od siebie przekaza³a Polsce; du¿o przekaza³a Ba³tom (£otwie i Litwie), choæ z ma³± ich wzajemno¶ci±; niewiele Skandynawii i tylko z maleñk± wzajemno¶ci±; troszeczkê Turkom i ¯ydom, ze ¶ladowa wzajemno¶ci±.

f) NE Balkans i NW Balkans, czyli Pó³nocno-Wschodnie i Pó³nocno-Zachodnie Ba³kany zasadniczo nie zostawi³y w¶ród Polaków wyra¼nych ¶ladów, chyba tylko ledwie zauwa¿alny na mapie cieplnej ¶lad pó³nocno-zachodnich Ba³kanów.

g) Mixed European, czyli ¿ydowscy aszkenazyjscy Mieszañcy Europy zostawili w Polsce podobnie zaledwie tylko ¶ladowe wk³ady jako owoc mieszanych zwi±zków, daleko s³absze ni¿ te polskie, spotykane w ¶wiatowej spo³eczno¶ci ¯ydów. (updt 16.12.22)

Podsumowanie
Klaster/populacja Polska, bardziej pó³nocna, otrzymawszy znaczny dop³yw genów od klastra po³udniowo-wschodniego (CE-Eu-1), by³a ¼ród³em dop³ywu genów do klastrów ca³ej Europy ¦rodkowo-Wschodniej, tj. do Ba³tów, Rosji (z Bia³orusi±), Ukrainy, ¶rodkowodunajskiego i  dwóch ba³kañskich, pólnocno-wschodniego i pó³nocno-zachodniego.

 

 

 

Takie s± spostrze¿enia
i) Jakie s± ¼ród³a dla polskich klastrów w linii poziomej (X) na mapie termicznej Leiden?
= Dla klastra karpackiego CE-Eu-1, czyli Polski bardziej po³udniowo-wschodniej, pierwszym ¼ród³em jest zapewne tu nieuwidoczniony klaster PIE, nastêpnie klaster Poland czyli Polska bardziej pó³nocna i kolejno CE-Eu-2 czyli populacja ¶rodkowodunajska.

= Dla klastra ¶rodkowodunajskiego CE-Eu-2, czyli populacji austriackiej i s±siednich, pierwszym ¼ród³em jest CE-Eu-1 czyli  Polska bardziej po³udniowo-wschodnia, nastêpnie Poland czyli Polska bardziej  pó³nocna; s³abo Szwajcaria i Italia.
Informacja Gilberta: "Average contribution was estimated using an adaptation of a nnls-based metod (Leslie s. et al., The fine-scal genetic structure..., Nature 509, 309-314, 2015), using pbwt paint co-ancestry estimates as copy vectors)

= Dla klastra  Poland, czyli klastra Polski bardziej pó³nocnej, "ba³tyckiej", g³ównym ¼ród³em jest CE-Eu-1 czyli populacja Polski bardziej po³udniowo-wschodniej (Przykarpackiej), nastêpnie populacja Russia i kolejno Latvia & Lithuania czyli Ba³towie.

I tu zapytajmy, co ¼ród³em dla Rosji? Pierwszym jest populacja Poland czyli Polska bardziej pó³nocna; i w tym sensie naczelny rosyjski genetyk Oleg Ba³anowski swój wywiad o genetycznym pochodzeniu Rosjan zatytu³owa³: "Podrap Rosjanina, znajdziesz Polaka" (Gazeta.ru 14.01.2008); kolejnym dawc± dla Rosjan to Latvia & Lithuania czyli Ba³towie, dalej lekko zaznaczone Finnland i NE Balkans, a nawet polska CE-Eu-1.
= Dla klastra Latvia & Lithuania czyli rdzennych Ba³tów - ci  pochodz± zasadniczo "od siebie", nastêpnie (w ramach wzajemnej wymiany) od Rosjan i od Polaków, tych bardziej pó³nocnych.

 

ii) Odno¶nie do polskiego przykarpackiego, a szerzej, karpackiego klastra (CE-Eu1) zauwa¿amy siê ciekawy szlak jego "darowizn".
Ów karpacki klaster da³ próbki ¶rodkowodunajskiemu CE-Eu-2, ale najwiêcej klastrowi Poland, czyli Polsce  bardziej pó³nocnej.
Komu da³a Polska ta bardziej pó³nocna? - Trochê £otwie i Litwie jako Ba³tom, a najwiêcej Rosji.
Komu da³a Rosja? - Trochê Polsce bardziej pó³nocnej, a najwiêcej Ba³tom (zob. ni¿ej).
Komu dali Ba³towie? - Trochê Polsce bardziej pó³nocnej, trochê Rosji i trochê Finlandii! Nikomu du¿o!!
Czyli szlak "darowizn" zaczyna siê od Karpat, a w jakim¶ sensie koñczy na Ba³tach!

 

iii) Wzorcowa otwarto¶æ polskich populacji genetycznych na inne i dwukierunkowo¶æ wymiany
= Jak pokazuje mapa cieplna pochodzenia klastrów, w naszym szerszym regionie geograficznym czyli Europie ¦rodkowej i Wschodniej,  Poland czyli Polska ta bardziej pó³nocna, ni¿owa,  swoimi genomami zasili³a zdecydowanie najwiêcej populacji. Podczas gdy w Europie Po³udniowej Italia rekordowo, bo dziewiêæ populacji zasili³a, to w swoim regionie Polska/Poland zasili³a te¿ rekordowo, bo zaledwie o jeden klaster mniej. Ogólnie jednak nie jest to jednokierunkowe przekazywanie lecz raczej dwustronna wymiana, choæ przewa¿nie nie po równo. Du¿o Polska/Poland przekaza³a Rosji (otrzymuj±c od niej mniej)
= Du¿o populacji, bo siedem, wzbogaci³a swoimi genami tak¿e populacja CE-Eu-2, tj. Europa Centralna, ta bardziej zachodnia, czyli ¶rodkowodunajska. 
= Trzecia w kolei polska populacja, ta przykarpacka,  przekaza³a geny czterem populacjom genetycznym: Polsce bardziej pó³nocnej, ¶rodkowoeuropejskiej, bardziej zachodniej, pó³nocnowschodnim Ba³kanom (np. Rumunii) i ¯ydom z klastra Mixed European.
 

Drzewo filogenetyczne klastrów populacji Europy

Rezultatem zidentyfikowanych klastrów ustalenia ich pochodzenia ,
 

Dendrogram populacji, klastrów Leiden

Na podstawie analiz europejskich genomów z Brytyjskiego Biobanku powsta³ u Gilberta nowy dendrogram - filogenetyczne drzewo klastrów czyli populacji Europy. Brak tu wprawdzie niektórych pañstw, ale inne na tym drzewie maj± niekiedy dwie, trzy lub wiêcej lokat. Takie trzy odrêbne lokaty maj± te¿ klastry polskie. Ka¿dy z nich jest w pewnym sensie miêdzynarodowy. Z tekstu Gilberta wynika, i¿ dwa z nich maj± pochodzenie na ziemiach Polski i tu maj± wysok± czêstotliwo¶æ.

Ga³êzie Europy ¦rodkowej

Klaster Poland - Polska bardziej ni¿owa i pó³nocna, w gruncie rzeczy pokrywa ca³± Polskê,podobnie jak wcze¶niej badany przez nas genom cz³owieka z Suwa³k, RISE 598. Jego znaczny komponent w rosyjskich genomach, z czê¶ciow± wzajemno¶ci±, zadecydowa³ o zwi±zaniu tych ga³êzi na drzewie genealogicznym. Komponenty Polaków/Poland razem z rosyjskimi maj± nadto wydatny udzia³ w ewolucji i ekspansji Ba³tos³owian (Latvia &Lithuania).

Klaster CE-Eu-1, wywodz±cy siê zapewne z Polski Po³udniowo-Wschodniej, wyró¿nia siê poka¼nym komponentem od Polski ni¿owej, Poland, i to z równ± wzajemno¶ci±, maj±c zapewne jakie¶ wspólne pochodzenie w Polsce. Ze wzglêdu na jego szersze rozproszenie mo¿e byæ nazwany Karpackim; ma bowiem  bliski zwi±zek z bardziej zachodnim klastrem, CE-Eu-2, czyli ¶rodkowodunajskim, szeroko rozproszonym na po³udniowy zachód (do Italiii i Szwajcarii) i na pó³noc (do pañstw niemieckich).

Obydwa klastry CE, czyli ¶rodkowoeuropejskie, maj± znaczny udzia³ w genomach czeskich. Nadto gdy pierwszy CE (karpacki) ma wiêkszy udzia³ w genomach s³owackich, to drugi CE (¶rodkowodunajski) ma wiêkszy udzia³  w genomach wêgierskich. Nadto obydwa maj± udzia³ w genomach Ba³kany NE i to z równ± zwrotn± odpowiedzi±. Dlatego s³uszne jest ich wzajemne powi±zanie na drzewie genealogicznym.

W±tpliwe jednak jest powi±zania dwóch ga³êzi, Finland i Mixed Scandinavia, z ga³êzi± ba³kañsk± i ¶rodkowoeuropejsk±. Autor maj±c ¶ladowe dane, sugeruje dalsze badania.

 

 

 

Lokalizacja Polski na mapie PCA 1-2 Europy

Wszystkie inne dla porównania  klastry/populacje znajdziemy na stronie Gilberta supplementów
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9233301/#  oraz: pnas.2119281119.sapp.pdf

Odstaj±ce na lewo od skupiska polskiego próbki polskie sytuuj± siê na tle skupiska austriackiego; odstaj±ce poni¿ej skupiska polskiego próbki
polskie sytuuj± siê na tle skupiska zapewne S³owian wêgierskich; odstaj±ce na dole obrazu próbki polskie to zapewne próbki ¯ydów aszkenazyjskich
 

 

2.

Archeologiczne kultury i genetyczne rody  
 o formacji Ba³tos³owian, S³owian i Polaków
w postsznurowej protomierzanowickiej kulturze Ch³opice-Vesele,  mierzanowickiej, trzcinieckiej, ³u¿yckiej i pomorskiej;
oraz w genetycznym ojcowskim rodzie R1a (z asymilantami).

 

W¶ród ekspanduj±cych genomów rodu Praindoeuropejskiego - horyzontu kultury ceramiki sznurowej,
najbli¿szych sobie (z d³ugimi IBD), znajdujemy w Ma³opolsce i w Kotlinie Karpackuiej w Zachodniej
S³owacji kulturê postsznurow±, protomierzanowick± Ch³opice-Vesele

Pó¼nosznurowa kultura w Ma³opolsce i Zachodniej S³owacji, w pasie od Ch³opice (pod Przemy¶lem) po Vesele (w Zach. S³owacji) by³a zapewne pierwszym formantem i migrantem spo³eczno¶ci post-PIE, wed³ug tej mapy d³ugich/czesnych/ fragmentów IBD z próbek
kultury CWC oraz praindoeuropejskiej i istotnie indoeuropejskiej haplogrupy R1a

 

Kultura mierzanowicka (z grup± strzy¿owsk±)  i Trzciniecka

DNA praindoeuropejskiego rodu ojcowskiego R1a i asymilowane próbki DNA z haplogrupy I2a1

w kulturze mierzanowickiej (z grup± strzy¿owsk±) i strzy¿owskiej.

 

Oto tabela genomów kultury mierzanowiskiej i trzcinieckiej

 

Pojedyncze próbki dwóch genomów DNA
z kultury trzcinieckiej dziedziczone w dzisiejszych genomach

 

Grupa dziesiêciu DNA ludzi kultury trzcinieckiej,  dziedziczona
 w¶ród dzisiejszej ludno¶ci w Europie, ale w najwy¿szym stopniu przez Polaków.

 

c.d. n.

 

Kultura ³u¿ycka

 

Kultura pomorska

 

 

 

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

Appendix

Rosja i S³owianie - niejednoznaczne pokrewieñstwo,
które mia³o byæ usprawiedliwieniem napa¶ci na Ukrainê
rzekomo w imiê zachowania jedno¶ci braterskiej


Przedstawiona wy¿ej mapa cieplna klastrów ¼ród³owych i docelowych wskazuje, ¿e genetycznym  ¼ród³em populacji rosyjskiej jest g³ównie klaster Poland, czyli Polska bardziej pó³nocna i w niewielkim stopniu Ba³towie, a nadto minimalnie Finlandia i zaledwie ¶ladowo Skandynawski mixed.

W pracy Gilberta znajdujemy niejasn± wypowied¼: "Nasze rosyjskie próbki bardziej wystaj± w kierunku ba³tycko/ukraiñskim przestrzeni genetycznej". Nie wiadomo wiêc, czy na jakim¶ wykresie "wystaj±" jako biorcy, czy jako dawcy próbek.
Za³±czony ni¿ej z publikacji Khrunin 2013 r. diagram Admixture wskazuje raczej na du¿± rozmaito¶æ pochodzenia i podobieñstwa genetycznego odrêbnych populacji rosyjskich w stosunku do europejskich. Najbli¿si populacji polskiej wydaj± siê byæ tylko rosyjskie populacje Kurska i Tweru

Diagram Admixture K=2 do K=5

http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/images/genetyczna-polska-rosja.jpg

 

Podobnie wskazuje bardziej czytelny diagram PCA, na którym rosyjskie populacje Kurska i Tweru przynajmmniej czê¶ciowo nak³adaj± siê na PCA Polaków.

Diagram PCA Rosja Zachodnia vs Europa ¦rodkowo-Wschodnia


http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/images/kursk-rosja-europa.jpg

 

Panslawizm i neoslawizm rosyjski

Temat zwi±zków pokrewieñstwa biologicznego czy kulturowego Rosji z innymi narodami nie jest b³ahy. Jest to bowiem zarazem problem polityczny. W pierwszych latach XIX wieku powsta³ w Czechach ruch zjednoczeniowy ca³ego ¶wiata s³owiañskiego, zwany "panslawizm",  celem wyzwolenia pozbawionych pañstwowo¶ci przez ówczesnych naje¼d¼ców: rosyjskiego, niemieckiego, austriackiego i tureckiego. Ten ruch wnet zosta³ zdominowany przez ideologów imperializmu rosyjskiego, pragn±cych zjednoczenia S³owian pod patronatem caratu i cerkwi prawos³awnej. To samo sta³o siê w XX wieku, kiedy na pocz±tku w Czechach z inicjatywy przysz³ego prezydenta Masaryka czeski panslawizm przemianowa³ siê na "neoslawizm", k³ad±cy nacisk na wyzwolenie gospodarcze i spo³eczne, szczególnie S³owiañstwa Zachodniego. I ten ruch zosta³ wnet zdominowany przez ideologiê rosyjskiej nadrzêdno¶ci imperialnej, w któr± po czê¶ci uwik³a³ siê tak¿e nasz Roman Dmowski.

 

Rosyjskie imperium R1a? W obecnym wieku ciekawym w±tkiem historii tej ideologii by³a np. niedawna aktywno¶æ grupy genealogów genetycznych z rodu Y-haplogrupy R1a w redakcji portalu Rodstvo-ru, zw³aszcza redaktorów oddanych ideologii rosyjskiego imperializmu. Kiedy w dniach 70-lecia mordu katyñskiego kto¶ wyrazi³ s³owa potêpienia dla tego ludobójstwa, redaktor z tytu³em profesorskim odpowiedzia³, ¿e Stalin mia³ prawo urz±dziæ Polakom Katyñ, bo powinni oni wiedzieæ o prawach imperium, okazaæ mu pos³uszeñstwo i uleg³o¶æ.  W pewnym momencie poproszono aktywistów genealogii genetycznej o podpisy pod petycj± do Rady Najwy¿szej Rosyjskiej Federacji o podjêcie starañ o zlikwidowanie pañstwowych granic, które brutalnie kiedy¶ podzieli³y wielk± rodzinê krewniaków jednego rodu ojcowskiego, R1a. W³a¶ciwie oznacza³oby to wch³oniêcie przez Rosjê przede wszystkim S³owian Zachodnich.  Gdy okaza³o siê, ¿e pod t± petycj± nikt nie z³o¿y³ podpisu, bardzo aktywny dot±d portal genealogii genetycznej uleg³ rozwi±zaniu.

 

Ideolodzy rosyjskiego imperium. Oprócz tej i podobnych ekcentrycznych inicjatyw powa¿nie pracuj± ideolodzy Rosyjskiego Imperium Euroazjatyckiego, g³ównie dorady sztabów wojskowych i prezydenta, np. specjalista od globalpolitik A.Dugin, czy historiograf M. Juriew, autor ksi±¿ki "Trzecie Imperium. Rosja, która powinna byæ" (jakby przepis na realizacjê czerwonego imperium od W³adywostoku po Lizbonê, po likwidacji Polski, Ukrainy i Ba³tów, ostatecznie do roku 2053).

 

Koncepcja prawos³awnego imperium panrosyjskiego. Wysuwana przez politologów i polityków koncepcja prawos³awia jakby paraimperium, wspomagaj±cego i podtrzymuj±cego polityczno-gospodarcz± jedno¶æ przysz³ego imperium od W³adywostoku do Lisbony, jest pielêgnowana niestety tak¿e w rosyjskim patriarchacie, zw³aszcza przez obecn± g³owê rosyjskiego prawos³awia, patriarchê Cyryla. Jeszcze przed wyborem na zwierzchnika Rosyjskiego Ko¶cio³a Prawos³awnego Cyryl by³ okre¶lany jako zwolennik „prawos³awnego imperium panrosyjskiego” (wg. A. Za³uckij: Igrok global’nogo massztaba).

 

Eurazyjski imperializm Putina. W koñcu Putin w swoim wyk³adzie historycznym i apelu poprzedzaj±cym najazd na Ukrainê odwo³a³ siê do wiêzów pokrewieñstwa i braterstwa, które go sk³aniaj± do podjêcia "akcji zjednoczeniowej", a w³a¶ciwie likwidacji Ukrainy (mo¿e razem z jej lud¼mi?). Decyzje Putina komentuje by³y prezydent i aktualny jego doradca, minister D. Miedwiediew (12.11.2022): "¦wiatu trzeba przypominaæ o wielko¶ci i bezkresie rosyjskiego ¶wiata".

 

To pokrewieñstwo Rosji z innymi narodami  okazuje siê do¶æ w±tpliwe. Najlepszym sprawdzianem stopnia pokrewieñstwa s± tzw. fragmenty IBD. Kiedy porównamy jakie¶ okre¶lone odcinki genomów dwóch przypadkowych, np. z dwóch s±siednich krajów ludzi, to w nich mo¿emy znale¼æ pewn± ilo¶æ identycznych fragmentów. Je¶li s± identyczne, to znaczy, ¿e pochodz± od wspólnego przodka, s± identyczne przez pochodzenie, st±d skrót IBD. U jednej pary ludzi mo¿na takich fragmentów (a zarazem wspólnych przodków) znale¼æ kilka, kilkadziesi±t lub nawet kilka tysiêcy, jak. np. miêdzy cz³onkami afrykañskiego plemienia Jux albo Kho (w tabelach G. Khvorykha 2020). S³u¿± one do obliczania blisko¶ci rodzinnej, stopnia pokrewieñstwa i innych cech populacji.

 

A w ogóle, czy domniemane, a nawet prawdziwe pokrewieñstwo upowa¿nia do jakiejkolwiek bratniej zaborczo¶ci i przemocy? Nigdy, w ¿adnej zwyk³ej rodzinie, tym bardziej miêdzy narodami i pañstwami!

 

Z kim wiêc Rosjanie, a z kim Polacy lub inne populacje S³owian maj± najwiêcej wspólnych fragmentów IBD?
Popatrzmy na wycinki z tabel G. Khvorykha i zesp. 2020

 


W¶ród najbli¿szych krewnych Rosji w badaniach IBD w³a¶ciwie nie ma
ani jednego z krajów jêzykowo i rdzennie s³owiañskiego

 

 

W badaniach najbli¿szych krewnych Polski wed³ug autosomalnych IBD
Rosja jest dopiero na ostatnim miejscu!
 

.

Rosjo, jak wykazuj± tabele IBD, og³oszone przez zespó³ G.Khvorykha (2020) z udzia³em rosyjskich naukowców,
na diagramach w¶ród najbli¿szych genetycznie najbli¿szych sze¶ciu populacji s³owiañskich jeste¶ przewa¿nie
na ostatnim miejscu. Panie Putin, choæby¶ chcia³ realizowaæ brutalne prawo Kaina - stosowaæ przemoc
wobec brata, Ukraiñca - to jest to zamiar nie tylko zbrodniczy, ale i chybiony, gdy¿ nie masz prawa

do genetycznego braterstwa z przeciêtnymi Ukraiñcami i ca³± Ukrain±. Przecz od Ukrainy!
 

 

*   *   *  

- dla Polski, xStP
 

*   *   *